Bong bóng Dotcom là hiện tượng gây chấn động những năm 2000 đối với các ngành thuộc lĩnh vực công nghệ và internet. Bài viết này, Share301 sẽ chia sẻ với các bạn những thông tin liên quan đến hiện tượng này chi tiết.
- Khái niệm Dotcom? Mô hình kinh doanh của các công ty Dotcom là gì?
- Bong bóng Dotcom là gì và quá trình hình thành của nó.
- Điều gây ra vụ nổ bong bóng Dotcom và ví dụ thực tế về vụ nổ này.
- Sự sụp đổ của các công ty Dotcom.
Mục Lục
Khái niệm Dotcom
Dotcom nghĩa là gì?
Dotcom là thuật ngữ dùng để chỉ các công ty công nghệ mà hoạt động kinh doanh chủ yếu dựa trên môi trường Internet. Khởi nguồn cho cái tên “Dotcom” xuất phát từ địa chỉ của các trang web. Ví dụ: “google.com”, chữ “.com” ở cuối chính là viết tắt cho từ “commercial” – thương mại. Còn dấu “.” trước đó chính là dot (được dịch theo tiếng Anh).
Giải thích mô hình kinh doanh của các công ty Dotcom
Mô hình kinh doanh của hầu hết các công ty dotcom đều phải sử dụng mạng Internet để hoạt động. Tại những công ty này, phần lớn các dịch vụ đều được cung cấp qua Internet kèm theo các sản phẩm vật lý. Tuy vậy, vẫn có một số công ty không hề cung cấp bất kỳ sản phẩm vật lý nào hết.
Bong bóng Dotcom là gì? Bong bóng dotcom xảy ra vào năm nào?
Bong bóng Dotcom (Dotcom Bubble) là một bong bóng kinh tế ảnh hưởng đến giá cổ phiếu liên quan đến ngành công nghệ trong những năm 1990 – 2000 ở Hoa Kỳ. Sự kiện khủng hoảng bong bóng dotcom được kích hoạt bởi sự thổi phồng về ngành công nghiệp Internet mới. Cũng như sự chú ý của giới truyền thông và sự đầu tư của các nhà đầu tư vào các công ty Dotcom. Đa số các công ty Dotcom là các công ty lớn có tên miền với đuôi “.com”.
Quá trình hình thành bong bóng Dotcom
Bong bóng Dotcom bắt đầu phát triển vào cuối những năm 90. Khi quyền truy cập vào internet ngày càng mở rộng và máy tính ngày càng chiếm một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày.
Microsoft đã giới thiệu hệ điều hành Windows 95 vào năm 1995. Cùng với nhiều cải tiến vượt trội so với phiên bản 3.1. Sự cạnh tranh quyết liệt giữa các công ty chế tạo phần cứng máy tính đã làm cho giá máy tính cá nhân ngày càng rẻ hơn. Các yếu tố này đã tạo ra cơ hội sử dụng máy tính cá nhân rộng rãi tại gia đình và ở doanh nghiệp. Máy tính không chỉ hỗ trợ trong các ngành sử dụng nó trực tiếp mà còn các ngành khác.
Trình duyệt Internet Netscape (Netscape Navigator) ra đời phiên bản thứ tư với sự phát triển đáng kể so với các phiên bản trước. Điều này đã mở ra một kỷ nguyên của lĩnh vực thương mại điện tử và khai thác sức mạnh của các hệ thống thông tin quản lý.
Công ty Netscape đã tiến hành IPO vào ngày 09/08/1995. Giá mỗi cổ phiếu của Netscape 58,25$ khi kết thúc ngày giao dịch đầu tiên. Suốt năm 1995, công ty này có giá trị tăng gấp đôi mỗi quý. Và ngày này được coi là ngày bắt đầu của bong bóng Dotcom lần thứ nhất.
Với sự đầu tư nhanh chóng và dễ, giá trị cổ phiếu đã tăng lên nhanh. Giá trị của NASDAQ, nơi có nhiều cổ phiếu công nghệ lớn nhất, đã tăng từ khoảng 1.000 điểm vào năm 1995 lên hơn 5.000 điểm vào năm 2000.
Các công ty sẽ tung ra thị trường với các đợt IPO và thu về những mức giá khổng lồ. Với cổ phiếu đôi khi tăng gấp đôi vào ngày đầu tiên. Đó dường như là một xứ sở thần tiên, nơi bất kỳ ai có ý tưởng đều có thể bắt đầu kiếm tiền.
Điều gì đã gây ra vụ nổ bong bóng Dotcom?
Đánh giá quá cao các công ty Dotcom
Hầu hết các công ty công nghệ và internet trong thời kỳ Dotcom đều được đánh giá quá cao. Điều này do nhu cầu ngày càng tăng và thiếu các mô hình định giá vững chắc. Hệ số nhân cao được sử dụng để định giá các công ty công nghệ dẫn đến các giá trị phi thực tế quá nhiều.
Các nhà phân tích đã không tập trung vào phân tích cơ bản các doanh nghiệp này và khả năng tạo doanh thu bị bỏ qua. Vì trọng tâm là số liệu lưu lượng truy cập trang web mà không có giá trị gia tăng. Khoảng 40% các công ty Dotcom đã được định giá quá cao.
Nguồn vốn đầu tư mạo hiểm dồi dào
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến vụ nổ là nguồn tiền đổ vào các công ty khởi nghiệp công nghệ và internet của các nhà đầu tư mạo hiểm rất lớn. Việc đầu tư ồ ạt vào lĩnh vực này khiến bong bóng ngày càng mở rộng.
Sự điên cuồng của phương tiện truyền thông
Các công ty truyền thông khuyến khích mọi người đầu tư vào các cổ phiếu rủi ro của các công ty công nghệ, internet bằng cách câu thần chú “kiếm tiền nhanh”. Điều này đã làm cho bong bóng thêm mở rộng và căng lên.
Ngoài ra, bài phát biểu của Alan Greenspan về “ Sự phóng đại phi lý trí ” vào tháng 12/1996 cũng góp phần thúc đẩy vụ nổ.
Ví dụ thực tế về các công ty trong Bong bóng Dotcom
Không phải mọi công ty đều phải đối mặt với kết quả xấu sau vụ nổ Dotcom. Trong đó có một số công ty đã phát triển mạnh và trở thành những doanh nghiệp lớn hiện nay. Bài viết này sẽ ví dụ về hai công ty Pets.com và Amazon.com.
Amazon.com
Amazon.com có lẽ là công ty thành công nhất trong số các công ty sống sót sau sự sụp đổ của vụ nổ bong bóng Dotcom. Ban đầu, cổ phiếu của công ty được bán với giá trung bình 1$. Trước cuối năm 1997, công ty đã bán với giá gần 5$.
Giá trị cổ phiếu tăng vọt từ 4,5$ lên 92$ đầu tháng 1/1998. Năm 1999, giá của mỗi cổ phiếu đã tăng lên gần 100$.
Tuy nhiên, sau đó cổ phiếu đã đi xuống. Cuối năm 2001, mỗi cổ phiếu có giá từ 6$ đến 7$. Kể từ năm 2010, cổ phiếu của Amazon lại bắt đầu ngày càng tăng. Trong năm 2020, lần đầu tiên chúng được định giá trên 3.000$. Và có vẻ như mức tăng trưởng có thể bền vững hơn.
Pets.com
Pet.com là công ty chuyên bán các sản phẩm cho thú cưng. Công ty này đã không thể giành đủ thị phần để tồn tại sau vụ nổ.
9 tháng đầu của năm 2000, mặc dù giá mỗi cổ phiếu đạt đỉnh ở mức 14$ đầu năm 2000. Nhưng công ty này đã báo cáo về khoản lỗ khoảng 147 triệu USD. Sau đó giá cổ phiếu đã tuột dốc xuống dưới 1$ khi họ công bố khoản lỗ. Vì vậy công ty đã buộc phải tuyên bố phá sản.
Sự sụp đổ của các công ty Dotcom
Vào tháng 3 năm 2000, mọi thứ bắt đầu thay đổi, bong bóng Dotcom bắt đầu nổ. Ngày 10/3/2000, tổng giá trị các cổ phiếu trên NASDAQ là 6,71 nghìn tỷ USD. Và ngày 11/03, mọi thứ bắt đầu sụp đổ.
Ngày 30/3, NASDAQ được định giá là 6,02 nghìn tỷ USD. Ngày 6/4/ 2000, giá trị cổ phiếu còn 5,78 nghìn tỷ USD. Trong vòng chưa tới một tháng, giá trị cổ phiếu có trị giá gần nghìn tỷ USD đã hoàn toàn bị bốc hơi.
Từ đây, các công ty Dotcom bắt đầu sụp đổ lần lượt.
- Boo.com (18/05/2000)
- Pets.com (01/06/2000)
- The Learning Company (30/09/2000)
- FreeInternet.com (10/2000)
- Ngày 7/3/2011, eToys (7/3/2001)
- Kozmo.com và Flooz.com (4/2001)
Cuối năm 2000, NASDAQ có giá trị cổ phiếu còn 2,47 nghìn tỷ USD. Đến tháng 9/2002, chỉ số này tiếp tục giảm chỉ còn 1,17 nghìn tỷ USD. 73% trị giá của cơn sốt Dotcom đã bay hơi.
Kết luận
Như vậy, mình đã chia sẻ với các bạn những thông tin liên quan đến bong bóng Dotcom. Thông qua bài viết này, hy vọng các bạn có thể bổ sung thêm cho bản thân những kiến thức và thông tin hữu ích để có thể tránh được bong bóng dotcom phiên bản 2 (nếu như nó xảy ra). Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này và theo dõi Share301.
Xem thêm:
FOMO, FUD là gì? Cách đánh bại hội chứng này trong đầu tư